պատմություն

Տիրանի գահակալությունը

339-350 թթ. Հռոմի և Սասասյան Պարսկաստանի միջև պատերազմ էր ընթանում:Տիրանը ուզում էր այնպես անել, որ Հայաստանը չմտնի այդ պատերազմի մեջ: Դրա համար նա ուզում էր Հռոմի և Սասանյան Պարսկաստանի հետ խաղաղ պայմաններ պահել: Բայց, երբ Իրանը մարդ էր կանչել, որ գնա Հայաստան նա խաբեբահությամբ Տիրանին պատանդ բռնեց: Երբ նրան պատանդ են բռնում գահը անցնում է իր մյուս որդուն Արշակ II:

Արշակ II-ի գահակալությունը

Արշակ II-ը դարձել էր շատ հզոր արքա և սկսել էր ինքնուրույն քաղաքականություն վարել: Հռոմը իրեն վախացնելու նպատակով սպանել էր իր եղբայրին՝ Տրդատին: Բայց նա չեր հուսահատվել, և շարունակում էր իր որդեգրած քաղաքականությունը: Նա ամուսնացել էր Անդովկ Սոյունու աղջկա հետ՝ Փառանձեմի հետ: Եվ նրանց մոտ ծնվեց թագաժաանգ Պապը:

Ներքին քաղաքականություն- 354 թ. Ներսես Ա–ն Աշտիշատում հրավիրում է Հայ եկեղեցու առաջին ժողովը։ Այնտեղ ընդունված հոգևոր և աշխարհիկ կյանքին առնչվող կանոնների  համաձայն` կառուցվում են վանքեր, դպրոցներ, աղքատանոցներ:

349 թ. վերասկսված հռոմեա-պարսկական պատերազմի ժամանակ Շապուհ II օգնություն է խնդրում Արշակից, Արշակը նրան օգնում է և հաղթում է Հռոմեական զորքերը: Հետո Շապուհը նրան առաջարկում է ամուսնանալ իր դստեր հետ, բայց Արշակը չի համաձայնվում, և հետո Շապուհը սկսում է նրա հետ պատերազմել: Հետո Արշակը դաշինք է կնքում Հռոմի հետ և ամուսնանում է Օլիմպիա թագուհու հետ, բայց շուտով նրան թունավորում են: Այնպես ստացվեց, որ Հռոմեա-պարսկական պատերազմում հաղթանակ կրեցին Պարսիկները: 363թ. Հռոմն ու Պարսիկները հաշտվում են:

Հայկական զորքերի հաղթանակները

Շապուհը Հայաստան ուղարկում է զորք, բայց Հայաստանը այդ զորքը ջախջախում է, հետո Շապուհը կրկին զորք է ուղարկում, բայց կրկին պարտություն է կրում: Հետո Շապուհը դիմում է մի խորամանկ քայլի, նա սկսում է դաշնակցել Մերուժան Արծրունու հետ, խոստանալով, որ եթե նրանք հաղթեն նա Հայաստանի հողերը կտա իրեն: Առաջին հերթին Շապուհը ուղարկում է ավելի ուժեղ զորքը Անգեղ ամուր բերդ, բայց պարտություն է կրում, հետո նա ուղարկում է իր զորքը Անի բերդի մոտ և այս անգամ կարողանում է հաղթանակ կրել, և այնտեղ նաև պահված էին գանձերը, նրանք այդ մասերը թալանում են, և քարանձավներից հանում են հայ թագավորների ոսկորները տանելով իրենց մոտ, նրանք հավայում էին, որ այդպես նրան քայոց ուժը կկարողանան կրել իրենց: Բայց հետ Վարսակ սպարապետի գլխավորությամբ դուրս եկավ 60000-նոց զորքը և կարողացավ հետ բերել ոսկորները, որոնք գտնվում էին սարի լանջին աղձնիք գյուղում:

Պայքար պարսիթ զավողական քաղաքականության դեմ

Շապուհը տեսնելով, որ ոչ մի բանի չի հասել դիմում է խորամանկությանը, նա Արշակին և Վասան Մամիկոնյանին հրավիրում է Տիզբոն, որ իրենց հետ իբր թե խոսա,  խոստանալով, որ անվտանգ է լինելու: Բայց նա իր խոստումը չկատարեց, և Վասան Միմիկոնյանը սպանվեց, իսկ Արշակին ձեռփակալեցին և ուղարկեցին Անհուշ բերդ, որտեղ նա նույնպես սպանվեց:Դրանից հետո Փառանձեմը ուղարկեց իր որդուն՝ Պապին, որ գնա Հռոմ օգնություն խնդրելու, բայց այդ ժամանակին օգնություն չեկավ, և զորքերը մտան ամրոց և սպանեցին Փառանձեմին, իսկ Վահան Մամիկոնյանը սկսեց ժողովրդին համոզե, որ նրանք ընդհունեն Հռոմին, և ամոթից Վահան Մամիկոնյանի որդի՝ Սամվել Մամիկոնյանը:

Պապ թագավոր

Պապը վերադառնում է և դառնում արքա (370-374թ.): Վահան Մամիկոնյանի որդի՝ Մուշեղ Մամիկոնյանը դառնում է սպարապետ, քշում թշնամիներին , և վերականգնում երկրի հողերը: Նաև նա լուծում է իր հոր և Արշակի հարցերը, և փլում է Պարսից մահմեդական մսկիթները: Երկրում վերաշինվում են ավերված բնակավայրերը, նորոգվում եկեղեցիները, զարգանում է տնտեսությունը: Հայոց և Հգոմեական զորքերը Մուշեղի գլխավորությամբ հարցակվում են պարսիկների վրա և հաղթանակ են կրում:

Հարցեր և առաջադրանքներ

• Գրավոր ներկայացրու Պապ թագավորի պատմական կերպարը/ մեկ էջի սահմանում/

Պապ թագավորը շատ աշխատասեր էր, որովհետև նա շատ ջանքեր էր թափում իր երկիրը լավացնելու նպատակով: Նա չեր մնում անտարբեր, երբ իր մորը սպանեցին, և երբ Մուշեղը բաց թողեց Պարսիկների կանայքին նա ջղայնացել էր իր վրա:

• Համեմատել Արշակ Երկրորդ, Պապ թագավորների արտաքին, ներքին քաղաքականությունները:

Արշակ Երկրորդ

ներքին քաղաքականություն

354 թ. Ներսես Ա–ն Աշտիշատում հրավիրում է Հայ եկեղեցու առաջին ժողովը։ Այնտեղ ընդունված հոգևոր և աշխարհիկ կյանքին առնչվող կանոնների  համաձայն` կառուցվում են վանքեր, դպրոցներ, աղքատանոցներ:

Արտաքին քաղաքականություն

349 թ. վերասկսված հռոմեա-պարսկական պատերազմի ժամանակ Շապուհ II օգնություն է խնդրում Արշակից, Արշակը նրան օգնում է և հաղթում է Հռոմեական զորքերը: Հետո Շապուհը նրան առաջարկում է ամուսնանալ իր դստեր հետ, բայց Արշակը չի համաձայնվում, և հետո Շապուհը սկսում է նրա հետ պատերազմել: Հետո Արշակը դաշինք է կնքում Հռոմի հետ և ամուսնանում է Օլիմպիա թագուհու հետ, բայց շուտով նրան թունավորում են: Այնպես ստացվեց, որ Հռոմեա-պարսկական պատերազմում հաղթանակ կրեցին Պարսիկները: 363թ. Հռոմն ու Պարսիկները հաշտվում են:

Պապ թագավոր

Արտաքին քաղաքականություն

Պապը վերադառնում է և դառնում արքա (370-374թ.): Վահան Մամիկոնյանի որդի՝ Մուշեղ Մամիկոնյանը դառնում է սպարապետ, քշում թշնամիներին , և վերականգնում երկրի հողերը: Նաև նա լուծում է իր հոր և Արշակի հարցերը, և փլում է Պարսից մահմեդական մսկիթները: Երկրում վերաշինվում են ավերված բնակավայրերը, նորոգվում եկեղեցիները, զարգանում է տնտեսությունը: Հայոց և Հգոմեական զորքերը Մուշեղի գլխավորությամբ հարցակվում են պարսիկների վրա և հաղթանակ են կրում:

• Գրավոր ներկայացնել IVդարից մինչև  Vդար տեղի ունեցած իրադարձությունները/ Հայոց պատմություն, հ ամաշխարհային պատմություն/, մի քանի նախադասությամբ համեմատելով ամփոփիր:

Շապուհը Հայաստան ուղարկում է զորք, բայց Հայաստանը այդ զորքը ջախջախում է, հետո Շապուհը կրկին զորք է ուղարկում, բայց կրկին պարտություն է կրում: Հետո Շապուհը դիմում է մի խորամանկ քայլի, նա սկսում է դաշնակցել Մերուժան Արծրունու հետ, խոստանալով, որ եթե նրանք հաղթեն նա Հայաստանի հողերը կտա իրեն: Առաջին հերթին Շապուհը ուղարկում է ավելի ուժեղ զորքը Անգեղ ամուր բերդ, բայց պարտություն է կրում, հետո նա ուղարկում է իր զորքը Անի բերդի մոտ և այս անգամ կարողանում է հաղթանակ կրել, և այնտեղ նաև պահված էին գանձերը, նրանք այդ մասերը թալանում են, և քարանձավներից հանում են հայ թագավորների ոսկորները տանելով իրենց մոտ, նրանք հավայում էին, որ այդպես նրան քայոց ուժը կկարողանան կրել իրենց: Բայց հետ Վարսակ սպարապետի գլխավորությամբ դուրս եկավ 60000-նոց զորքը և կարողացավ հետ բերել ոսկորները, որոնք գտնվում էին սարի լանջին աղձնիք գյուղում:

Շապուհը տեսնելով, որ ոչ մի բանի չի հասել դիմում է խորամանկությանը, նա Արշակին և Վասան Մամիկոնյանին հրավիրում է Տիզբոն, որ իրենց հետ իբր թե խոսա,  խոստանալով, որ անվտանգ է լինելու: Բայց նա իր խոստումը չկատարեց, և Վասան Միմիկոնյանը սպանվեց, իսկ Արշակին ձեռփակալեցին և ուղարկեցին Անհուշ բերդ, որտեղ նա նույնպես սպանվեց:Դրանից հետո Փառանձեմը ուղարկեց իր որդուն՝ Պապին, որ գնա Հռոմ օգնություն խնդրելու, բայց այդ ժամանակին օգնություն չեկավ, և զորքերը մտան ամրոց և սպանեցին Փառանձեմին, իսկ Վահան Մամիկոնյանը սկսեց ժողովրդին համոզե, որ նրանք ընդհունեն Հռոմին, և ամոթից Վահան Մամիկոնյանի որդի՝ Սամվել Մամիկոնյանը:

Պապը վերադառնում է և դառնում արքա (370-374թ.): Վահան Մամիկոնյանի որդի՝ Մուշեղ Մամիկոնյանը դառնում է սպարապետ, քշում թշնամիներին , և վերականգնում երկրի հողերը: Նաև նա լուծում է իր հոր և Արշակի հարցերը, և փլում է Պարսից մահմեդական մսկիթները: Երկրում վերաշինվում են ավերված բնակավայրերը, նորոգվում եկեղեցիները, զարգանում է տնտեսությունը: Հայոց և Հգոմեական զորքերը Մուշեղի գլխավորությամբ հարցակվում են պարսիկների վրա և հաղթանակ են կրում:

Իմ ամփոփումը

Իմ կարծիքով Արշակը հաստատ ավելի շատ էր ներքին և արտաքին քաղաքականություն վարել, Պապը թվում է թե ոչ մի բան չեր անում, ամեն ինչը նրա տեղը անում էր Սամվելը, կարծես ինքը լինի թագավորը: Իմ համար շատ տարօրինակ է, որ սպարապետը թագավորից ավելի շատ որոշումներ է կայացնում, և ավելի շատ է աշխատում: